Studiemiddag Arbeid versus Robotisering en Data

In een tijd waarin alles sneller, accurater en goedkoper moet gaan, zien we in ons land vaak dat technologie zijn intrede doen. Dat is zeker ook het geval in de agrarische sector, waarbij we tijdens deze studiemiddag inzoomen op de ontwikkelingen in de akkerbouw, de vollegrondgroenteteelten en de (glas)tuinbouw. Agrarische bedrijfsadviseurs dienen daarbij niet alleen bewust te zijn van de drive die menig van zijn/haar klanten heeft naast het ondernemerschap, want we worden met regelmaat verrast over wat die hypermoderne machines allemaal kunnen en kijken ademloos toe hoe robots het werk verzetten. Of totdat het prijskaartje ervan op tafel komt. Is arbeid in Nederland dan helemaal afgeschreven? Te duur per uur, niet betrouwbaar genoeg of te bewerkelijk? Tijdens deze studiemiddag laten we ons verbazen op wat er tegenwoordig technologisch kan en bekijken we de lusten en lasten ervan. Zo ontstaat een helder beeld te krijgen van de wisselwerking die er nog steeds tussen arbeid en robotisering is, welke rol hierin data speelt en welke overwegingen hieraan ten basis kunnen liggen.
 

Excursie 'Boerderij van de Toekomst'

Voor de studiebijeenkomst is er een mogelijkheid om deel te nemen aan een rondleiding op de locatie. De experts van Open teelten van WUR leiden ons rond op 'Boerderij van de Toekomst' waar ze werken aan de innovatie- en kennisontwikkeling in de sectoren akkerbouw, groene ruimte, vollegrondsgroente en fruit(bomen). Ze doen dit in opdracht van private sector en overheden gericht op toepasbare innovaties, zodat de Nederlandse koppositie in agro op wetenschappelijk onderbouwing en op verantwoorde wijze zich kan blijven bewijzen. De proeffaciliteiten zijn toegerust om nauwkeurig en efficiënt proeven en demo’s uit te voeren, in het veld en onder geconditioneerde omstandigheden. Voor velen die hier een kijkje nemen, gaat een wereld aan nieuwe mogelijkheden open. Tijd dus om dat ook mee te maken.
 

Arbeid in moderne tijden

Is arbeid in de agro nog wel inzetbaar in een land waar de prijs van arbeid tot de hoogste behoord ter wereld en er ook vaak geroepen wordt dat de Nederlander te lui is om de noeste arbeid op het land en in de stal uit te willen voeren. Het is gewoongoed, dat -met name- Oost-Europese krachten worden ingehuurd om de boer te helpen de pieken in de seizoenen op te vangen, waarbij we in Nederland ook best ver gaan met aanpassen in eigen taalvaardigheid en behuizing, maar er ook verhalen de ronde gaan van uitbuiting. Hoe zit dit nu precies en welke ontwikkelingen maakt arbeid door. welke rol heeft de bedrijfsadviseur bij keuzes inzake arbeid en waarmee dient hij zeker zijn klant te ondersteunen (wet en regelgeving bijvoorbeeld). Arbeid is, ook in deze moderne tijden, nog lang niet uitgespeeld en wordt door Antoon Sanders (ZLTO) in beeld gebracht. Op de herinvoering van werken met mensen zijn tegenwoordig ook groeiend maatschappelijke invloeden van toepassing. Zijn hierin voor bepaalde bedrijfsvoeringen win-win situaties te bedenken?
 

Glastuinbouw apart 

Complexe handelingen in het primaire proces op het glastuinbouwbedrijf zullen ook in de komende decennia arbeid blijven vragen. Robots kunnen in de toekomst kortcyclische handelingen overnemen, maar de verwachting is dat het nog zeker minimaal vijftien jaar gaat duren alvorens de sector volledig is gemechaniseerd. Peter Loef en Jacqueline Kroon (Glastuinbouw Nederland) stelt dat de mens en machine meer en meer in lijn met elkaar komen te staan. Het gevolg is dat het werk dat overblijft voor de mens, veelal complex en inzichtmatig werk is, dat onder een steeds grotere tijdsdruk moet worden uitgevoerd. Doorlooptijd van het systeem wordt immers leidend. Juist in de glastuinbouw moet dat werk ook nog eens worden verricht in klimatologisch heel pittige omstandigheden. Hoe houden we hier de balans? Recent onderzoek laat zien dat de huidige stand van zaken rondom keuzes en mengvormen tussen arbeid en robotisering in de glastuinbouw, steeds duidelijker vormen aannemen.
 

Techniek, automatisering, robots en meer

Sinds dat dierlijke arbeid is vervangen door een scala aan mechanische krachten aangedreven door brandstof en (later) elektriciteit heeft de agrarische sector zich gestort op productieverhogende en kostenverlagende innovaties, die zijn weerga in de moderne tijden niet kent. Tijdens de excursie hebben we er voorbeelden van mogen beleven, nu gaat Jan Kamp (WUR Open Teelten) dieper in op de mogelijkheden, kansen en beperkingen van al die techniek, automatisering en meer. Hoe kun je als boer en adviseur de keuze onderbouwen om te gaan voor arbeidsbesparende en vaak precisie verhogende apparatuur? Hoe weeg je kosten en baten op elkaar af en wat verandert er op je bedrijf? Zijn hierin de lange en korte termijn wel te overzien en welke plaats is er voor draagvlak bij zo'n beslissing? Een uittreksel vanuit de vele rapporten die de WUR rijk is, zal hier inzage op geven.
 

Data voor de toekomst

Bekend feit van de technologische vooruitgang is dat we ook steeds meer beginnen te doorgronden hoe de natuur werkt. Met meer gegevens, dreigt er bij de mens wellicht een verzadiging op te treden van 'weten', maar deze data voedt nagenoeg onbeperkt het 'weten' van de aansturing van diezelfde technologie. Suzanna van Baardewijk (Berenschot) neemt ons mee in de wereld van data en de belangen ervan voor de toekomst van de landbouw. Is data wellicht een onverwachts extra verdienmodel of varen we er wel bij als het juist vrij toegankelijk is voor iedereen? Wat zijn de kansen van de enorme hoeveelheid data die dagelijks groeit en kleven er wellicht ook gevaren aan? De adviseur heeft hierin een belangrijke intermediair rol tussen boeren onderling, maar ook verbindend met allerlei marktpartijen. In big data ligt tenslotte een (deel van) de antwoorden op hoe we in de toekomst de wereld van gezond en verantwoord voedsel blijven voorzien.