Masterclass Energietransitie in de landbouw

Windmolens op akkerland, zonnepanelen op het dak, glastuinbouw van gas los, energieneutraal veehouden... er gebeurt van alles in de Nederlandse landbouw op het gebied van energie. Het verrassende besluit om de Groningse aardgaswinning binnen relatief korte tijd te staken,  geeft ook aan dat het serieus is. Tijd om alle zaken rond verduurzaming van energie in de landbouw op een rij te zetten. Wat is nu wel en wat is nu niet duurzaam? Waar moeten we aan denken als het om energietransitie gaat en welke rol heb jij als bedrijfsadviseur daarin?

Modulaire masterclass

Deze masterclass is modulair opgebouwd. Dat betekent: voor elk wat wils. Na de plenaire opening kan je kiezen uit verschillende lezingen met elk een eigen invalshoek op duurzame energie. De lezingen worden in twee rondes gegeven. Je kunt dus twee lezingen kiezen uit het aanbod van de vijf onderwerpen hieronder. Kies de onderwerpen die bij jouw praktijk passen!
 

Keynotes (plenair)

Waarom is een energietransitie eigenlijk nodig? Een duidelijk antwoord krijgen we van de eerste spreker, Hans van der Loo, die in 2015 veel indruk maakte op vab-adviseurs tijdens een lezing over de exponentiële veranderingen van nu. Zijn advies is om niet vanuit een kramp te reageren, maar vanuit innovatieve kracht en met bedachtzaamheid. Die bedachtzaamheid geven we niet altijd voorrang, maar is bij grote veranderingen als deze wel veel functioneler dan opgaan in de waan van de dag. Van der Loo (Energy & Sustainability Expert; Chairman Advisory Board; Foundation Chairman; Auteur; Spreker; Adviseur politiek en regering) spreekt over sySTEMisch denken en neemt ons mee in het exponentieel veranderende landschap van onze tijd. Hans spreekt voor parlementen, bij multinationals over de hele wereld en adviseert EU-parlementsleden, VN-commissarissen en andere invloedrijke personen. Hij geeft ons redenen en handvatten om als adviseurs bij te dragen aan de energietransitie.

Om een beeld te schetsen wat de energietransitie in de landbouwsector allemaal inhoudt, schetst Pieter Vlaar (docent Aeres Hogeschool in Dronten en clustermanager duurzame energietechnieken) de toekomst van energie in de landbouwsector. Het lectoraat Duurzame energie en groene grondstoffen stimuleert de transitie naar een biobased economy. De overgang naar een economie die niet meer afhankelijk is van fossiele brandstoffen vraagt om systemisch doordachte innovaties. Welke kansen liggen er voor deze vernieuwende economische activiteiten? Het lectoraat ontwikkelt kennis en stimuleert ondernemerschap op het gebied van duurzame energie en groene grondstoffen. Dat er veel verandert, mag duidelijk zijn, maar in Vlaars verhaal wordt duidelijk hoe ver dat gaat. Voor sommigen zal dat een eyeopener zijn! Een ware transitie is aanstaande...

Keuze uit themalezingen

Na het plenaire gedeelte en een korte pauze volgen er twee rondes met thema-lezingen, waaruit je vooraf een keuze kunt maken.

Themalezing 1: windenergie
Windenergie is in Nederland natuurlijk al eeuwenoud, maar dankzij de zichzelf voortdurend overtreffende windturbines is het een zeer duurzame vorm van energie voor ons vlakke landje. Marien Lambregtse (Flynth) brengt ons de huidige stand van zaken op het gebied van windenergieprojecten waar de boer mee te maken kan krijgen. Dat varieert van individuele concepten tot grote collectieven. Als directe bron van eigen energie, deelnemend in een project of als derde, wanneer de effecten van een turbine (ook) zijn grondgebied (tijdelijk of permanent) beïnvloeden. Lambregtse maakt financieel-economische afwegingen inzichtelijk en vertelt over vergunningen en juridische kanttekeningen. Aan de hand van enkele cases wordt al snel veel helder.

Themalezing 2: zonneparken
Zonneparken (zonnepanelen op akkers en weiden) zijn in opkomst, maar veel is hier nog onduidelijk. Er zijn nationale cowboys die zich op deze markt storten, evenals internationale concerns die wereldwijd bezig zijn met de energietransitie. Mark Straver (Lightsource) toont een business case van een zonnepark en legt vervolgens de link naar de situatie in Nederland. Mark legt alles uit over de financieel-economische kanten van zonneparken en het evenwichtige besluit dat genomen kan worden tot eigen energie voorziening. Wat kost het, welke contractvormen zijn er en wat brengt het op? Ook de randvoorwaarden, die in een dichtbevolkt land als Nederland zeker aan de orde zijn, worden meegenomen. In een land dat zo intensief bezig is met voedselvoorziening, is het maatschappelijk draagvlak voor dit soort projecten op lange termijn wellicht niet stabiel. Betrokkenheid of zelfs participatie van de burger bij het opzetten van een project is daarom ook van belang. Hoe kan draagvlak op lange termijn geborgd worden? Want waarom zou je kostbare grond vol leggen met zonnepanelen als er nog zoveel daken ongebruikt zijn?

Themalezing 3: zonne- en windenergie in fiscaal en juridisch perspectief
Wie iets wil met zonneweiden, zonne-akkers, zonneparken, zonnepanelen op staldaken of windmolens krijgt altijd te maken met vergunningen, regeltjes en juridische aspecten. Stel ik wil al mijn akkers vol leggen met zonnepanelen en energie oogsten ... wat dan? In hoeverre is een eigen windmolen fiscaal wel zo aantrekkelijk? Hoe voer ik mijn energietransitie door naar de letter van de wet en voorkom ik dat er achteraf gewikt en gewogen moet worden om zaken "erdoor te krijgen"? Bovendien kan de boer naast deze eventuele 'eigen' energietransitie te maken krijgen met grote of kleine effecten van de buurman. Petrus Zijlstra en Trudy Dwarshuis (Bastide advocaten / fiscalisten) geeft inzage op een breed spectrum van energietransitie mogelijkheden en de bijbehorende fiscaal-juridische aspecten.

Themalezing 4: Van gas los!
In de week voor Pasen kwam dan de verrassing. Nederland stopt met aardgaswinning in Groningen. Een week eerder al kwamen er geluiden dat er binnen enkele jaren nieuwe CV-ketels in de ban gaan. Het mag duidelijk zijn: verwarming middels aardgas gaat door de regering krachtig ontmoedigd worden. Hoewel de Nederlandse glastuinbouw koploper is in het terugdringen van zijn CO₂-uitstoot, is ook hier nog veel te winnen en blijkt de sector zelfs ook een krachtige partner te kunnen zijn om CO₂-druk bij derde partijen af te doen nemen!  Cees van den Bos (Rabobank Nederland) laten zien welke krachtsinspanningen de glastuinbouw inmiddels heeft geleverd en welke uitdagingen er op korte en lange termijn nog in het verschiet liggen. Onderbouwd met financieel economische kaders zodat je naar huis gaat met een forse dosis kennis om direct in te zetten bij de klant.

Themawandeling: Aeres Hogeschool en duurzame energie
Onder begeleiding van Han van Kasteren (lector duurzame energie en groene grondstoffen Aeres Hogeschool) en Ferry Tigchelhoff (onderzoeker Aeres Hogeschool) maken we een wandeling, waarbij zij presenteren wat studenten, docenten en onderzoekers op Aeres Hogeschool bijdragen aan het zoeken naar betere en slimmere manieren om met energie om te gaan op het agrarisch bedrijf. Naast de duurzame aspecten van het bijzondere schoolgebouw (isolatie, warmte koude opslag en warmte pomp, zonnecellen en zonneboiler) lichten ze de gras- en mestvergisters toe, alsmede de biomassakachel. Ook is er een warmte-batterij ontwikkeld om de praktijk van warmte-opslag en -terugwinning in andere materialen dan water te onderzoeken. Tijdens deze wandeling beleef je de energietransitie en kun je ideeën opdoen, die ongetwijfeld ook jouw klant de toekomst in kan brengen.